ته نشینی
ته نشيني
يكي از مهمترين مراحل تصفيه آب، استفاده از حوض هاي ته نشيني است.
كه به منظور جداسازي مواد معلق ريزو درشت و نيز كلوئيدهاي منعـقد شده مورد استفاده قرار مي گيرنـد كه اين عمل با كمك نيروي وزن انجام ميگيرد.
عمل ته نشيني در بيشتر موارد بدون نياز به وسايل مكانيكي انجام خواهد شد.
در مواردي كه بتوانيم آب مورد تصفيه را بعد از اختلاط و انعقاد مستقيما بر روي صافي ها بفرستيم نيازي به استفاده از حوض ته نشيني نيست.
از حوض هاي ته نشيني در بعضي مواقع براي جداسازي موادمعلق درشت كه در زمان سكون طولاني تري قابل ته نشيني است، استفاده مي كنند.
در فرآيند تصفيه آب، آبي كه مواد شيميايي به سرعت مخلوط شده اســت در ابتدا وارد محفظه لخته گذاري مي شـود
و با هم خوردن ملايم، محيطي مناسب جهت ايجاد لخته ها فراهم مي گردد.
بعد از دام انداختن ذرات معلق رنگ و كدورت، آب از محفظه لخته گذاري وارد حوض ته نشيني مي گرددتا لخته ها و مواد قابل ته نشيني رسوب نمايند.
ميزان ته نشيني مواد به عوامل متعددي نظير نوع و اندازه ذرات، سرعت ته نشيني و نوع ماده منعقد كننده بستگي دارد.
عمل ته نشنيني براساس مقدار ذرات و تمايل آنها به تاثير گذاري روي يكديگر و نيز جذب همديگر به چهار روش انجام مي گيرند كه عبارتند از:
الف)ته نشيني مجزا
در اين روش، ته نشيني ذرات معلق با مقدار كم به صورت جداگانه بدون هيچ گونه تاثيرگذاري ذرات روي يكديگر انجام ميگيرد.
ته نشيني مجزا در جداسازي ذرات شن، ماسه و گل ولاي به كار مي رود.
ب)ته نشيني لخته ها
در اين روش در طول ته نشيني ذرات با مقدار كم يكديگر را جذب كرده و در اثر تشكيل لخته سنگين تر مي شوند. براي جداسازي مواد جامد معلق در مخازن ته نشيني اوليه و ثانويه، تصفيه فاضلاب و جدا نمودن لخته هاي شيميايي زائد در مخازن ته نشيني كاربرد دارند.
ج)ته نشيني ناحيه اي
در اين روش ذرات با مقدار متوسط كه نسبت به يكديگر در موقعيت ثابتي قرار دارند به صورت همزمان ته نشيني مي شوند.
معمولا در مخازن ته نشيني ثانويه تصفيه بيولوژيكي فاضلاب ها به كار مي روند.
د)ته نشيني ذرات متراكم
در اين روش مقدار زيادي از ذرات جامد به صورت مجموعه درآمده و متراكم مي شوند و در مخازن تغليظ لجن توليدي از تصفيه فاضلاب ها كاربرد دارند.
لازم به ذكر است كه فرآيند ته نشيني مي تواند تركيبي از انواع مختلف باشد.
در هر حال هر نوع ته نشيني مربوط به ذرات مشخص است و كاربرد معيني دارد.
هدف از حوض های ته نشینی
غالبا احداث حوض های ته نشینی در موارد زیر ضرورت پیدا می کند:
الف)در روش های سبک کردن آب با آهک و یا قبل از عبور آب از صافی های شنی
ب)کاستن هزینه های مربوط به هزینه نهایی
ج)کاستن بار مواد معلق ورودی به تصفیه خانه های اصلی
موادمعلق معدنی به خاطر دارا بودن وزن مخصوص بیشتر به راحتی از آب جدا می شوند
ولی مواد معلق آلی نظیر ویروس ها و باکتری ها وزن مخصوص کمتر دارند و برای ته نشین شدن به زمان بیشتری احتیاج دارند.
از این رو از طریق ته نشینی و یا صاف کردن بعد از اختلاط و انعقاد جداسازی می شوند.
اگر این مواد در آب های طبیعی باقی بمانند مشکلات زیر به وجود می آورند:
1)شفافیت و زلالیت آب کم می شود.
2)عوامل بیماری زا نظیر ویروس و باکتری ها در آب باقی می مانند.
3)بعضی از مواد سمی ممکن است در آب دیده شوند.
مخازن ته نشینی مدور
در این مخازن که جریان آب به صورت شعاعی است از مرکز و یا دیواره ی مخزن برای ورود آب استفاده می کنند.
در مخازنی که آب از مرکز وارد می شود، جریان توسط لوله ای به مرکز مخزن منتقل می گردد
و وارد یک محفظه استوانه ای شکل می شود تا به صورت یکنواخت وارد مخزن شود.
لجن از طریق دو یا چهار بازوی متحرک مجهز به جاروبک جمع آوری می شود
و توسط پمپ یا خلا به خارج از مخزن منتقل می گردد. در مخازنی که از طریق دیواره های کناری تغذیه می شوند
یک تیغه مدور معلق که با دیواره مخزن فاصله کمی دارد، موجب می شود تا آب در یک فضای مدور به صورت مماسی وارد شود.
آب به صورت مارپیچی در مخزن حرکت کـرده و آب زلال وارد سرریزهای اطراف مجرای مرکزی شده و از آنجا خارج می شود.
قسمت های مختلف حوض های ته نشینی
در حوض ته نشینی چهار قسمت جدا از هم وجود دارند:
ناحیه ورودی آب
در این ناحیه آب از حوض اختلاط یا انعقاد به حوض ته نشینی جریان می یابد.
این قسمت باید طوری طراحی شود که آب بتواند به صورت یکنواخت در تمام سطح حوض پراکنده شود.
ناحیه ته نشینی
این قسمت بزرگترین بخش حوض های ته نشینی اسـت که موادمعلق و منعقد شده را در مدت زمان کافی ته نشین می سازد.
ناحیه ته نشینی لجن
این قسمت در کف حوض های ته نشینی واقع است و وظیفه آن جمع آوری، ته نشینی و متراکم کردن لجن ها تا زمان تخلیه می باشد.
ناحیه خروج آب ته نشین شده
آب ته نشین شـده از این قسمت به سمت صافی ها مـی رود تا از آن جا به کانال های انتقال آب جریان یابــد.