عوامل و ویژگی های عملکردی ترکیبات محلول تمیزکننده دترژنت

عوامل و ویژگی های عملکردی ترکیبات محلول تمیزکننده دترژنت :

نقش محیط تمیزکننده:

آب معمول ترین تمیزکننده برای حذف خاک است. با وجود مواد حل شده و معلق، محیط ناخالص می باشد.

آب باران، دی اکسیدکربن را از هوا جذب کرده .
تولید اسید کربنیک می کند. این اسید رقیق به مواد قلیایی حل کننده خاک مثل کلسیم و منیزیم نفوذ کرده که سبب سختی آب می شود.
همچنین مواد غذایی مانند شیر، وجود آن در خاک باعث افزایش کلسیم و سختی آب می شود.
دیگر محیط ها شامل حلال ها می باشد که در حذف مواد آلی (Lubricants) و محصولات نفتی نقش دارند.

وظایف مهم آب به عنوان محیط تمیزکننده:

•  پیش آبکشی برای حذف ذرات بزرگ خاک
•  مرطوب کردن (نرم کردن) خاک های روی سطوح، مناطقی که حذف آنها ضروری است.
•  انتقال ترکیبات تمیزکننده به مناطق مورد نظر
•  سوسپانسیون کردن خاکی که باید حذف شود
•  انتقال خاک سوسپانسیون شده از سطحی که باید تمیز شود
•  شستن محلول (ترکیب) تمیزکننده از منطقه ای که باید تمیز شود.
• انتقال مواد بهداشتی کننده به منطقه تمبز شده

برای تکمیل کردن ترکیبات تمیزکننده، آب باید عاری از میکروارگانیسم ها، شفاف، بی رنگ، غیرخورنده و عاری از مواد معدنی( آب نرم) باشد. آب سخت که حاوی مواد معدنی است می تواند در عملکرد بعضی از ترکیبات محلول تمیزکننده مداخله می کند که توانایی آنها را کاهش می دهد.( بعضی از ترکیبات تمیزکننده می توانند با تاثیر مضر آب سخت مقابله کنند.)

سختی آب بر مصرف ترکیب تمیزکننده تاثیر گذاشته و می تواند سبب تشکیل فیلم یا رسوبات بر سطح تجهیزات شود.

ویژگی های ترکیب تمیزکننده:

وظایف عمده یک ترکیب تمیزکننده کاهش کشش سطحی آب است تا بتواند خاک ها رانده و سست کند. برای تکمیل فرایند تمیزکردن، یک ضدعفونی کننده برای ازبین بردن میکروارگانیسم های باقیمانده که بعد از تمیز کردن وجود دارند ضروری است.

عوامل و عملکرد موثر بر کارکرد و کارایی ترکیب تمیزکننده:

1) زمان: زمان تماس بر روی سطحی که باید تمیز شود.

2) اکشن: نیروی فیزیکی اعمال شده بر روی سطح

3) غلظت: میزان تمیزکننده

4) درجه حرارت: مقدار انرژی به صورت حرارت مورد استفاده در محلول تمیز کننده

5) آب: مورد استفاده برای آماده سازی محلول تمیزکننده

6) افراد: افرادی که عملیات تمیزکردن را انجام می دهند.

7) ماهیت: ترکیب خاک

8) سطح: موادی که باید تمیز شود.

ویژگی های عملکردی یک ترکیب تمیزکننده برای خاصیت بهینه در قدرت تمیزکنندگی:

1) ویژگی های عملکردی:

• امولسیون کنندگی(Emulsifying Action)
• لخته سازیDE (DE flocculation action)
• رشته ایمن secure string action
• پراکنده despersing action
• حالت تعلیق suspending action

2) ویژگی آبکشی موثر

3) حل کنندگی بر روی خاک

4) کم هزینه

5) نفوذ بر روی سطحی و ترک کنندگی آن

6) بدون سمیت یا با حداقل سمیت

7) حلالیت سریع و کامل

طبقه بندی ترکیبات تمیزکننده:

ترکیبات تمیزکننده قلیایی:

برای توصیف ماهیت یک محلول تمیزکننده از PH استفاده می شود.
محلول های قلیایی با توجه به ویژگی آن، تقسیم بندی می شود.(چربی ها، گریس ها، پروتئین ها نیاز به تمیزکننده قلیایی با PH=11 یا بالاتر دارند.)

ترکیبات تمیزکننده به شدت قلیایی:

این تمیزکننده ها قدرت حل کنندگی بسیار قوی دارند و بسیار خورنده هستند که می توانند پوست را بسوزانند.
تماس طولانی مدت می تواند آسیب دایمی به بافت بدن وارد کند، استنشاق بخار آنها می تواند سبب آسیب به دستگاه شود.

مخلوط کردن تمیزکننده های قلیایی قوی با آب یک واکنش گرمازا می باشد که گرمای ایجاد شده می تواند باعث جوش آمدن یا تبخیر محلول شود.

به عنوان مثال در سود کاستیک با افزودن سیلیکات ها منجر به کاهش خوردگی و بهبود ویژگی نفوذکنندگی و پاک کنندگی هیدروکسید سدیم می شود.
این تمیزکننده ها برای حدف خاک های سنگین می باشد وتاثیر کمی بر روی سوبات معدنی دارند استفاده می شوند.

سود کاستیک فعالیت میکروب کشی قوی، محلول سازی پروتئین و خواص امولسیون کنندگی و دفلوکه کردن داردکه برای حذف خاک های سنگین استفاده می شود.

Heavy duty alkaline cleaners:

 این ترکیبات قدرت حل کنندگی متوسطی دارند و خورندگی بسیار کمی دارند یا خورنده نیستند.

تماس طولانی مدت با بدن سبب حذف روغن های ضروری از پوست شده و پوست حساس می شود و نسبت به عفونت حساس می شود.
اجزای فعال این تمیزکننده ها متاسیلیکات سدیم که بافر کننده خوبی است، هگزا متا فسفات سدیم، پیرو فسفات سدیم، کربنات سدیم و تری سدیم فسفات می باشد. 

تمیزکننده های قلیایی ملایم:

اغلب به صورت محلول می باشند و برای مناطقی که خاک بسیاری وجود دارد که به صورت دستی انجام می شود.
مانند بی کربنات سدیم، سکو کربنات سدیم، تترا سدیم پیروفسفات، مشروط کننده آب فسفاتی(سکیواستر) و سولفانات آریل آلکیل (سورفکتانت).
این ترکیبات ظرفیت سبک کنندگی آب خوبی دارند اما توانایی برای کنترل رسوبات معدنی ندارند.

تمیزکننده های قلیایی کلرینه:

هیپوکلریت به این تمیزکننده ها برای پپتیده کردن پروتئین ها جهت حذف راحت تر اضافه می شود.
این تمیزکننده ها سازش خوبی با سی آی پی لوله ها و تانک ها دارد تا به طور موثرتری چربی ها و روغن ها و پروتئین ها را حذف کنند.
اما این دترژنت ها به دلیل واکنش کلرین با خاکی که باید حذف شود فعالیت ضدعفونی کنندگی حداقلی دارند. مانند:

1) دترجنت های قلیایی با ترکیبات آمونیوم 4تایی و یک عامل ترکنندگی غیریونی

2) دترجنت های اسیدی با یک یدوفور، فسفریک (H3Po4)، سولفامیک (H3NSO3) و ترکیبات آمفولیت که بسته بهPH به صورت ترکیبات کاتیونی یا آنیونی یونیزه می شوند.

ترکیبات تمیزکننده اسیدی:

اسیدیته، خاک های آلی را به مواد آبگریز تبدیل می شوند. از اسیدها برای انجام دترژنسی ترجیح  داده نمی شود زیرا قدرت دترژنسی آن ضعیف می باشد و کاربرد محدود دارند. برای مقابله با آبگریزی و بهبود نفوذ خاک از سورفکتانت استفاده می شود.

اسید فسفریک و اسیدنیتریک معمول ترین ترین اسیدهای مورد استفاده می باشند زیرا مواد معدنی موجود در آب در اثر افزایش دما، به سطوح فلزی می چسبند و به صورت اسکیل زنگ زده یا سفید ظاهر می شوند که یون هیدروژن (H+) موجود در HCL، در مجاورت با رسوبات آزاد شده و باعث ترکیدگی لوله ها و خوردگی دستگاه ها می شود.

اسیدهای آلی نظیر اسید سیتریک، تارتاریک و گلوکونیک، نرم کننده های خوبی برای آب می باشند به راحتی شسته و خاصیت خورندگی و تحریک پذیری کمی دارند. اسیدهای معدنی برای حذف و کنترل رسوبات معدنی موثر بوده ولی خاصیت خورندگی و تحریک پذیری بالایی دارند.

تمیزکننده های اسیدی ملایم:

این ترکیبات خاصیت خورندگی ملایمی دارند ولی به مرور زمان سبب واکنش آلرژی زا می شوند. تمیزکننده های اسیدی ملایم نظیر هیدروکسی استیک اسید، اسید استیک، اسید گلوکونیک می باشند که به آنها عوامل ترکننده و بازدارنده های خورندگی مانند نفتوکیلونین، آکریدین، 9- فنیل آکریدین به آنها اضافه می شود.

تمیزکننده های حاوی کلرین فعال:

هیپوکلریت سدیم و هیپوکلریت پتاسیم جز تمیزکننده هایی که حاوی کلرین فعال است می باشند که برای حذف کربوهیدرات و خاک های پروتئینی موثرند زیرا به این مواد حمله کرده و آنها را از لحاظ شیمیایی تغییر می دهند

تمیزکننده های حاوی کلرین فعال جز ترکیبات با ارزش به شمار می رود زیرا در حذف نشاسته و پروتئین و کپک ها از سطوح تاثیر بسزایی دارند.

محلول تمیزکننده دترژنت سنتیک :

دترژنت های سنتیک همان کارکرد صابون را دارند اما انتهای آبدوست صابون در آب سخت تولید لخته می کند. اضافه کردن آنها کشش سطحی محلول را کاهش می دهد و تر کنندگی ذرات را افزایش می دهدو ذرات خاک را دفلوکه و معلق می کند

ویژگی های آنها تحت تاثیر قسمت محلول در آب مولکول(آبدوست) و قسمت نامحلول در آب (آب گریز) قرار می گیرند و به 3 دسته تقسیم کی شوند.

1) عوامل ترکنندگی کاتیونی( آمونیوم 4تایی):

در یک محلول آبی یونهای فعال مثبت ایجاد می کنند و دترژنت ها در این طبقه بندی، عوامل ترکنندگی ضعیفی هستند. اما باکتریوساید ها قوی هستند.

2) عوامل ترکنندگی آنیونی:

به خاطر سازگاری آنها با عوامل تمیزکننده قلیایی و کیفیت ترکنندگی موثر، معمول ترین عوامل ترکننده در ترکیبات تمیزکننده هستند اما خاصیت از بین برنده باکتری را ندارند.

3) عوامل ترکنندگی غیر یونی:

در شرایط اسیدی و هم بازی موثرند.عوامل ترکننده به وسیله یک دترژنت مسئول تولید کف صابونی می باشند که سبب مشکلاتی و پیچیدگی در سیستم های فاضلاب می شود.

عوامل ترکننده ظرفیت امولسیون کنندگی، دیسپرژن و ترکنندگی دارند. غیر خورنده و غیر تحریک کننده بوده و به آسانی از تجهیزات و سطوح شسته می شوند.